Tiếp xúc nền văn hóa Nhật Bản
Các lễ hội ở Nhật
Có rất nhiều sự kiện tương ứng với mỗi mùa ở Nhật, sẽ giới thiệu một số sự kiện điển hình.
Năm mới
Năm mới về bản chất là sự kiện chào đón thần thánh cầm quyền tạo vụ mùa bội thu cho năm đó, có tên riêng là tháng một. Hiện tại thì từ ngày 1 tháng 1 đến ngày 3 tháng 1, 3 ngày đó đến ngày 7 tháng 1 là tuần lễ đầu tiên của năm mới, hoặc gọi là 7 ngày trang trí cây thông. Thời gian đó gọi là “Tết dương lịch”. Tùy vào từng vùng mà tết có thể kéo dài đến ngày 20 tháng 1(tết 20 ngày, tết xương sống).
Khi đó sẽ làm mới tinh thần, vẽ lên hoài bão cho một năm mới. Gửi cho người thân yêu những tấm thiệp chúc mừng năm mới cùng với những lời nhắn nhủ thân thương. Bà con họ hàng tập trung tổ chức tiệc ăn uống. Người Nhật chỉ ăn món “Osechi” vào dịp tết.
Những đứa trẻ thì nhận được tiền mừng tuổi tết từ bà con họ hàng nên rất vui thích, đối với người Nhật, Tết là sự kiện quan trọng nhất trong năm.
Setsubun (Tiết phân)
Setsubun là ngày trước ngày bắt đầu các mùa trong năm (Lập xuân, lập hạ, lập thu, lập đông). Setsubun cũng có nghĩa là “sự chia rẽ các mùa”. Kể từ sau thời đại Edo (1603~1868), khi nói đến “Setsubun” tức là đang nói đến ngày trước ngày lập xuân (khoảng ngày 4 tháng 2 hàng năm).
Khi thay đổi mùa, sẽ nghĩ đến việc phát sinh tà khí (quỷ dữ), và để đuổi nó, vừa ném hạt đậu vừa nói “quỷ dữ thì ra ngoài, hạnh phúc hãy ở lại”, sau đó ăn số lượng hạt đậu bằng với số tuổi của mình.
Ngoài ra, tùy từng vùng, cũng có nơi có phong tục ăn nhiều hơn một hạt so với số tuổi của mình để cơ thể khỏe mạnh, không bị cảm.
Lễ hội búp bê
Lễ hội Hina là một sự kiện trang trí búp bê Hina, ăn sushi chirashi, ăn hến,..cầu nguyện cho sự trưởng thành nhanh chóng của các bé gái vào ngày 3 tháng 3 hàng năm.
Lễ hội Hina có nguồn gốc từ lễ hội Kami, là một lễ hội theo mùa của Trung Quốc cổ đại làm sạch bụi bẩn trên bờ biển. Tại đây, những cô gái giai cấp quý tộc ở Tokyo thời đại Heian (794-1185) đã thịnh hành, trò chơi hina dùng búp bê giấy rồi từ đó sinh ra việc thả búp bê giấy trên dòng sông. Chẳng bao lâu sau đến thời đại Edo, phát triển kĩ thuật chế tạo búp bê, búp bê chuyển từ việc thả sông sang dùng để trang trí, hơn nữa nó trở thành lễ hội theo mùa của các cô gái.
Khắp các nơi trên cả nước tổ chức như một lễ hội đặc trưng, trở thành một sự kiện lớn nhất của mùa xuân.
Ngày lễ Đoan Ngọ (Ngày lễ các bé trai)
Ngày đoan ngọ là một trong những ngày lễ theo mùa, hiện tại nó là ngày 5 tháng 5. Từ năm 1948 gọi là ngày trẻ con, thể hiện tầm quan trọng tới nhân cách của trẻ con, cùng với đo sự hạnh phúc của đứa trẻ thì cũng là ngày lễ cảm tạ các bà mẹ, và hiện tại cũng trang trí mũ áo giáp và Koinobori, ăn bánh chimaki (bánh gói lá tre) hay Kashiwamochi (một loại bánh làm bằng gạo sau đó được cuộn lại bằng lá sồi), đó là sự kiện chúc mừng cho việc sinh ra và lớn lên của các bé trai, lịch sử cũ kĩ, trở thành phong tục được truyền từ thời đại Nara (710~794).
Koinobori là cây sào có gắn lá cờ đuôi nheo hình cá chép, vốn là một sự kiện lịch sử của Trung Quốc, có ý nghĩa chúc mừng cho sự thành đạt của con trai.
Mũ áo giáp võ sĩ vốn là phong tục được dành cho tướng quân hoặc người chỉ huy. Để cho đứa trẻ đó tránh được nguy hiểm và sống một cách an toàn nên đã trang trí áo giáp và mũ sắt.
Lễ ngưu lan chúc nữ
Lễ hội Tanabata (lễ Thất tịch) là ngày lễ mà nhiều quốc gia như Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Việt Nam đều có. Hàng năm vào tối ngày 7 tháng 7, sẽ viết điều mong ước vào những mảnh giấy nhỏ màu khác nhau và trang trí lên cây tre, gửi niềm cầu nguyện đến các vì sao.
Lễ hội Tanabata thì có nguồn gốc từ truyền thuyết lễ thần Alpha Lyrae và lễ Plead kỹ năng của Trung Quốc hợp lại với nhau ra một câu chuyện về tình yêu của một người con gái dệt lụa và chàng chăn bò đẹp trai bị kẹt giữa dải ngân hà. Họ chỉ có thể vượt qua sông và gặp nhau một năm một lần, cũng trở thành một truyền thuyết nổi tiếng của Trung Quốc.
Phong tục trang trí mảnh giấy nhỏ lên cây tre được bắt đầu từ thời đại Edo, nên ngoài Nhật ra không ở đâu có thể giống như vậy.
Tại Nhật thì tùy theo vùng mà tổ chức vào ngày 7 tháng 7 hoặc ngày 8 tháng 7, Lễ hội Tanabata ở Sendai nổi tiếng cả nước được tổ chức vào tháng 8 hàng năm.
Văn hóa Nhật Bản
Ở Nhật có rất nhiều nền văn hóa, chúng tôi không thể giới thiệu hết các loại hình văn hóa đó, nên sẽ giới thiệu vài loại hình tiêu biểu.
Ẩm thực
3. Món ăn của Nhật được gọi là “Washoku” (Mang tính học thuật thì gọi là Món ăn Nhật), khá là khác so với đồ ăn của các quốc gia Âu Mỹ và Tây Á nhưng có nhiều nét tương đồng với các quốc gia Đông Á và Đông Nam Á.
Ẩm thực của Nhật được cho là đặc biệt nhất ở mặt phong cách.
Phong cách ăn của các nước Đông Á thường là có nồi canh hay thức ăn trên một chiếc đĩa to, sau đó mọi người tự gắp ăn, nhưng ở Nhật theo truyền thống thì mỗi người sẽ sử dụng bát đĩa riêng để trên khay và thưởng thức bữa ăn. Thêm nữa, khi ăn không cầm bát hay đĩa lên mà chỉ sử dụng đũa được cho là chỉ có ở Nhật.
Bên cạnh đó, có tập quán mà không thấy ở đâu ngoài Nhật Bản đó là việc húp sụp sụp nước dùng món mì Soba hay mì Udon…
Những năm gần đây, món ăn Nhật được đánh giá là lượng chất béo ít và có tính lành mạnh, cho sức khỏe.
Trang phục
Kể từ sau thời đại Meji (1868~), âu phục phương Tây trở thành nét chủ đạo chính nhưng nói về trang phục văn hóa truyền thống của Nhật thì là Kimono. Đặc biệt là đối với người phụ nữ, không chỉ làm tôn lên vẻ lộng lẫy bề ngoài mà còn mang rất nhiều yếu tố làm bật lên vẻ đẹp bên trong. Hiện tại thì Kimono mặc nhiều trong những ngày nắng đẹp tại những buổi lễ chúc mừng nhưng những năm gần đây, nhiều cô gái trẻ mặc Kimono vào ngày thường đang tăng lên, dường như họ tái phát hiện ra sự khuyến rũ của nó.
Kimono có nhiều loại như trang phục ngày lễ, trang phục ra ngoài, trang phục đường phố, Yukata,…tùy vào từng tình huống mà sẽ quyết định chọn trang phục như thế nào. Thêm nữa, tùy vào từng mùa mà thay đổi chất liệu vải, để không bị ảnh hưởng bởi thời tiết mùa hè hay mùa đông và có thể mặc Kimono một cách thoải mái, dễ chịu nhất. Kiểu mẫu áo Kimono thì thường tạo thành một cái “khung” dựa vào mùa trước một tháng, ví dụ như trường hợp mặc Kimono vào tháng 2 thì sẽ là kiểu trang phục có hoa mai và hoa đào của tháng 3.
Trước tiên có 1 loại Kimono dễ mặc vào mùa hè, đó là yukata, bạn cũng nên thử xem thế nào.
